Powiat Lubelski: Irena Kosmowska i jej szkoła w Krasieninie

2013-05-14 21:23:22

Sto lat temu w Krasieninie w powiecie lubelskim powstała Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego dla dziewcząt. Jej założycielką była, związana z ruchem ludowym, działaczka społeczna i niepodległościowa Irena Kosmowska.

Bohaterka spotkania Irena Kosmowska urodziła się w 1879 roku w Warszawie, ale jej działalność była związana przede wszystkim ze środowiskiem wiejskim. Była m.in.: publicystką czasopisma "Zaranie", którego założyciele, poprzez systematyczną oświatę i polityczne uświadomienie, chcieli doprowadzić do prawdziwych zmian społecznych na wsi, zaktywizować i uniezależnić chłopów od dworu. Kosmowska publikowała także w "Zielonym Sztandarze". Była współautorką założeń programowo-organizacyjnych pierwszych szkół rolniczych, w znacznej mierze wzorowanych na duńskich uniwersytetach ludowych. Przez wiele lat marzyła o stworzeniu własnej szkoły dla dziewcząt, dlatego kupiła dom wraz z zabudowaniami w Krasieninie, gdzie w styczniu 1913 roku ruszył pierwszy kurs. Ze tą szkołą Kosmowska, jako jej fundatorka, była bardzo mocno związana niemal do końca życia.

Irena Kosmowska była członkinią Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych i działaczką Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1918 roku została wiceministrem opieki społecznej w rządzie Ignacego Daszyńskiego. Na początku lat 30-tych współorganizowała Towarzystwo Oświaty Demokratycznej "Nowe Tory", a podczas II wojny światowej włączyła się w działalność podziemnego ruchu ludowego. Aresztowana w lipcu 1942 przez gestapo, zmarła trzy lata później w Berlinie. Została pochowana na cmentarzu wojskowym na warszawskich Powązkach.

Organizatorami konferencji byli: PBP w Lublinie i Gminna Biblioteka Publiczna w Niemcach, Zakład Myśli Politycznej Wydziału Politologii UMCS, a także Ludowe Towarzystwo Naukowo-Kulturalne oraz starosta lubelski i wójt gminy Niemce.

(fot. Starostwo Powiatowe w Lublinie)