Komarów-Osada: "Świadkowie czasu" na historycznym szlaku

Tematem zajęć historii regionu w Komarowie-Osadzie były ,,Legendarne i historyczne początki Komarowa". Dzieci po wyjściu ze szkoły podeszły do tzw. szwedzkiego kopca, położonego przy głównej drodze, gdzie dowiedziały się o podaniach i legendach na jego temat, a także obejrzały okazałą murowaną słupową kapliczkę na jego szczycie oraz poznały związaną z nią kolejną legendę o księciu Sanguszce i początkach miasta Komarowa w XVIII wieku. Przewodnik podkreślił, że w tym roku mija 270. rocznica nadania praw miejskich dla Komarowa. Zwrócił również uwagę na położenie obecnego i dawnego centrum miejscowości, a w dalszej drodze główną ulicą w stronę Zamościa dzieci obejrzały budynek dawnego ośrodka zdrowia i izby porodowej. Członkowie grupy rozmawiali o tym kto się tu urodził ze znanych uczniom ludzi i omówili postać doktora Wiesława Lipko. Następnie grupa dotarła na most i kładkę nad korytem dawnej rzeki Jarochy wzmiankowanej już w 1435 roku i omówiła pierwsze wzmianki o miejscowości, zwracając uwagę na kształt i wielkość doliny rzecznej. Dzieci dowiedziały się gdzie były źródła (są do dziś) i ujście Jarochy (do Sieniochy), a przewodnik opowiedział o dawnym trakcie prowadzącym przez Komarów i o warunkach podróżowania w dawnych wiekach oraz o tym kiedy zbudowano pierwszą utwardzoną drogę i stały most. Idąc główną drogą na zachód w stronę Komarowa Dolnego grupa doszła do dawnego ,,okopiska'' czyli cmentarza żydowskiego, gdzie dzieci m.in. przeczytały treść tablic umieszczonych na bramie cmentarnej w językach - polskim i angielskim. Wszyscy weszli do środka, gdzie oglądali pamiątkowe obeliski z inskrypcjami poświęcone zabitym żydowskim mieszkańcom Komarowa w latach 1942-1943. Przewodnik pokazał dzieciom także oryginalne kamienie nagrobne "macewy", opisując ich symbolikę oraz omówił pochodzenie i początki cmentarza, zwracając uwagę, że do II wojny światowej społeczność żydowska stanowiła ponad połowę ludności Komarowa. Po wyjściu na ulicę grupa przeszła do zabytkowego ceglanego młyna z początku XX wieku, gdzie wysłuchała opowieści o dawnym młynarstwie w okolicy i walorach artystycznych budynku oraz wymarłym już w Komarowie zawodzie młynarza.

Idąc dalej na zachód uczniowie doszli do najbardziej dawniej wysuniętej części miejscowości zaznaczonej kapliczką figurą "słupową" o kilku kondygnacjach z wnękami i umieszczonymi w nich rzeźbami. Kapliczka, która stoi jak dawniej na rozstaju dróg, pochodzi z XVIII wieku i jest związana z legendą o powstaniu Komarowa. Po jej obejrzeniu uczniowie wrócili w stronę centrum miejscowości i tuż za młynem skręcili na południe. Teren ten, nazywany potocznie "Obszarkiem", znajduje się na obszarze pierwszego historycznego Komarowa wzmiankowanego w I połowie XV wieku. Zanim powstała obecna osada i miasto na tzw. Obszarku rozwijała się wieś wokół dworu i folwarku kolejnych właścicieli miejscowości. Poza XVIII-wiecznym dworem, który w stanie półruiny stoi na terenie prywatnego podwórza, dzieci obejrzały dawne zabudowania gospodarcze i mieszkalne z początku XX wieku, które otaczają dawny dwór z kilku stron. Dzieci dowiedziały się, że dwór jest najstarszym budynkiem na terenie miejscowości i prawdopodobnie całej gminy, dlatego warto go wyremontować i zachować dla przyszłych pokoleń. Grupa dowiedziała się także, gdzie jest położony dawny cmentarz prawosławny oraz gdzie stała cerkiew parafialna. Przewodnik pokazał dzieciom miejsce po dawnej karczmie zajezdnej - austerii, a wracając w stronę centrum wycieczka przeszła przez dawny bród na rzece obok "starej mleczarni", a także wymieniła wszystkie zabytkowe budynki uwiecznione na przedwojennych fotografiach Komarowa, w tym na przykład stary młyn i okazały drewniany dom-dworek.


(fot. SOK w Komarowie-Osadzie)